Invazivne strane vrste su veliki problem današnjice i glavni izazov za zaštitu bioraznovrsnosti u 21. veku. Imaju negativano dejstvo na zdravlje ljudi, uzrokuju velike ekonomske gubitke, kao i promene u životnoj sredini. Iz dana u dan ljudi postaju sve svesniji problema i posledica koje uzrokuju jer ih osećaju na vlastitoj koži. Кoje je najdelotvornije rešenje za trajno uklanjanje stranih invazivnih vrsta? Šta struka, a šta lokalno stanovništvo može učiniti na suzbijanju invazivnih vrsta? Samo su neka od pitanja o kojima se raspravljalo na studijskom putovanju u Mađarsku u potrazi za primerima dobre prakse.

Članovi Mreže parkova uz reku Savu (SavaParks) posetili su dva nacionalna parka u Mađarskoj – „Кiskunság“ i „Кörös-Maros“, čiji upravljači imaju dugogodišnje iskustvo u suzbijanju invazivnih stranih vrsta biljaka. Imali su priliku čuti kako se kolege iz Mađarske suprotstavljaju problematici invazivnosti i na terenu videti područja i različite metode koje primenjuju – od hemijskih do mehaničkih. U nacionalnom parku „Кiskunság“ primenjuju metodu tretiranja hemijskim preparatima koja se pokazala kao najdelotvornija metoda, ali se ta metoda ne sme primenjivati u poplavnim područjima zbog mogućeg zagađenja vodotoka i pitke vode. U takvim područjima, poput Nacionalnog parka „Кörös-Maros“, najučinkovitija metoda se pokazala kombinacija mehaničkog uklanjanja malčiranjem, košnjom i ispašom stoke.

Кolege iz Mađarske bore se više od deset godina s invazivnim vrstama, ulažu milione evra u njihovo suzbijanje, imaju čak i interventne timove zadužene za njihovo uklanjanje i praćenje. Usprkos svim uloženim naporima i finansijama, gotovo je nemoguće trajno ukloniti takve vrste zbog širenja semena iz područja izvan granica nacionalnog parka. Jedino se dobrim upravljanjem može sprečiti njihovo širenje na nova područja i kontrolisati rast na već zahvaćenim područjima, što iziskuje puno vremena i novca. U ovoj „invazivnoj priči“ najvažnija je edukacija svih generacija, posebno onih koji donose odluke i lokalnog stanovništva, kako bi se osvestili vezano za tematiku invazivnih stranih vrsta.

Evropa ulaže velika finansijska sredstva i napore u borbi protiv invazivnih stranih vrsta. Nažalost za sada uspešnost tih mera nije dovoljno učinkovita da bi se one uklonile iz prirode, a stručnjaci predviđaju da je trajno uklanjanje nemoguće postići.

Studijsko putovanje je organizovano u sklopu projekta „Očuvanje staništa sliva reke Save kroz međunarodno upravljanje invazivnim vrstama – Sava TIES“. Cilj projekta Sava TIES je pronaći delotvorno rešenje za uklanjanje i suzbijanje invazivnih stranih vrsta biljaka u slivu reke Save, stoga verujemo da će iskustva kolega iz Mađarske i novostečena saznanja pridoneti očuvanju naše prirode i zdrave životne sredine.

/3